Sáng tác: Làng (Kim Lân)

Trong tác phẩm Làng, nhà văn Kim Lân đã xây dựng tình huống gay cấn của truyện: một sự hiểu lầm để rồi vỡ lở rằng ông Đào làng theo giặc. Qua tình huống này, hình ảnh người lão nông chân thành yêu quê, hết lòng theo kháng chiến hiện lên sắc nét, có chiều sâu tâm lý và ngôn ngữ cá nhân hóa đậm nét.

Mời các bạn tìm hiểu thêm:

Người sáng tác: Người kể chuyện trong văn bản tự sự

I. KIẾN THỨC CƠ BẢN

Ông lão cao hứng nói: “Lão gia khiêu vũ, vui quá!” Do đang tìm hiểu tin tức về cuộc kháng chiến, một sự kiện bất ngờ đã xảy ra. Ông như chết lặng trước tin làng chợ Dầu theo giặc: “Cổ già rụng hẳn, da mặt tê dại. Ông già im lặng, tưởng chừng như không thở nổi. Một lúc sau, anh ậm ừ và nuốt xuống thứ gì đó mắc nghẹn trong cổ họng. […] Giọng lạc hẳn đi”, “anh Hai cúi đầu bỏ đi” và nghĩ đến lời giễu cợt của nhân tình. Ông lão như mất đi một điều gì quý giá và thiêng liêng. Những câu thốt lên: “Đau lòng nhìn lũ trẻ, nước mắt ông già chảy dài… Phải chăng cũng là nông dân Việt Nam, cũng bị thế gian hắt hủi, cùng lứa tuổi đầu…” Xấu hổ, tội lỗi của sự phản bội dày vò ông lão đến tận cùng cay đắng: ” Chao ôi! Nhục thay cả làng Việt Nam! Làm ăn thế nào? Ai của ai. Ai bán ai? Khắp nước Việt người ta ghê ta, người ta hận nòi Việt bán nước lã…” Cả nhà ông Hai sống trong không khí hiu quạnh: “Căn nhà vắng lặng, hiu quạnh, ngọn lửa vàng nhờ ngọn đèn dầu lạc hắt lên khuôn mặt lo lắng. Tiếng thở của ba đứa trẻ. chụm đầu ngủ nghe như tiếng thở trong nhà, đến anh còn dám nhắc đến, anh phải gọi chuyện phản bội là “nó”, anh cắt đứt liên lạc với mọi người, “không dám tiến tới”. Vì xấu hổ, rồi đến điều mà vợ chồng anh lo lắng nhất, bà chủ nhà ám chỉ sẽ đuổi nhà anh đi chỉ vì một người dân quê theo Tây xông vào nhà anh Hải. Anh Hải trong hoàn cảnh khó khăn nhất: “Thật là một cách sống tuyệt vời! […] Chợ dầu ở đâu có người là họ đuổi như hủi. Nhưng dù có chính sách của Bác Hồ, nếu người ta không sa thải tôi nữa, tôi cũng không có can đảm để đi đâu cả.”

– Đó là nó! Tôi hỏi bạn bạn là con của ai?

– Tôi là con của thầy.

– Nhà của bạn ở đâu?

– Nhà tôi ở xóm Chợ Dầu.

– Em có thích đi chợ làng Dầu không?

Cậu bé tựa đầu vào ngực bố khẽ trả lời:

– Tôi có.

Ông lão ôm chặt cậu bé, một lúc lâu sau mới hỏi:

– Ồ, tôi sẽ hỏi anh. Vậy bạn ủng hộ ai?

Cậu bé giơ tay, mạnh dạn và rõ ràng:

– Bác Hồ Chí Minh muôn năm!

Nước mắt ông lão trào ra, chúng lăn dài trên má. anh ấy thì thầm:

– Dạ, đúng rồi, ủng hộ Bác Hồ.

Lời đáp của các cháu cũng là tấm lòng của ông Hai, một người lấy danh dự của làng làm đầu, một người một lòng với kháng chiến, với Bác Hồ. Những lời thốt ra từ miệng đứa trẻ dường như biện minh cho nó, chân thành và thánh thiện như một lời thề vang vọng từ tận đáy lòng:

Hai anh em giới thiệu hai bố con voi

Bác Hồ đè đầu cưỡi cổ hai cha con khám bệnh.

Lòng cha là thế, không bao giờ dám sai. Chết là không bao giờ nhận mình sai.

Người đọc sẽ không thể quên ông Hai là người vô cùng yêu quê. Mặt khác, cũng giống như những nhân vật quần chúng (bà cho con bú báo tin làng chợ Dầu theo giặc), bà chủ nhà…, điều đáng nhớ ở nhân vật này là tính cá nhân hóa mạnh mẽ của ngôn ngữ. Khi ông nói to hay khi ông suy nghĩ, người đọc vẫn thấy rõ ngôn ngữ của làng bắc bộ, làng bắc bộ: “Nắng này bỏ mẹ rồi”, “đừng đọc to cho chúng nó nghe”. Còn bao nhiêu người nghe nữa?”, “Rồi gim”, “có bao giờ dám làm bậy”,… Đặc biệt, người viết đã cố tình hiểu sai từ khi ông Hải đang có tâm trạng. Dấu ấn ngôn ngữ của người nông dân trong khi nhận thức thay đổi, muốn nói điều gì mới cũng có thể hiểu được, sự sinh động, chân thực và hấp dẫn của truyện một phần là nhờ đặc điểm ngôn ngữ này.

Khi đọc truyện cần chú ý nghệ thuật xây dựng tình huống tâm lí, miêu tả chính xác tâm trạng nhân vật và ngôn ngữ để cảm nhận được tình yêu làng, thống nhất với lòng yêu nước và tinh thần kháng chiến. Trận đánh của Hải trong truyện.

Sáng tác: Làng (Kim Lân)

Trong tác phẩm Làng, nhà văn Kim Lân đã xây dựng tình huống gay cấn của truyện: một sự hiểu lầm để rồi vỡ lở rằng ông Đào làng theo giặc. Qua tình huống này, hình ảnh người lão nông chân thành yêu quê, hết lòng theo kháng chiến hiện lên sắc nét, có chiều sâu tâm lý và ngôn ngữ cá nhân hóa đậm nét.

Mời các bạn tìm hiểu thêm:

Người sáng tác: Người kể chuyện trong văn bản tự sự

I. KIẾN THỨC CƠ BẢN

Ông lão cao hứng nói: “Lão gia khiêu vũ, vui quá!” Do đang tìm hiểu tin tức về cuộc kháng chiến, một sự kiện bất ngờ đã xảy ra. Ông như chết lặng trước tin làng chợ Dầu theo giặc: “Cổ già rụng hẳn, da mặt tê dại. Ông già im lặng, tưởng chừng như không thở nổi. Một lúc sau, anh ậm ừ và nuốt xuống thứ gì đó mắc nghẹn trong cổ họng. […] Giọng lạc hẳn đi”, “anh Hai cúi đầu bỏ đi” và nghĩ đến lời giễu cợt của nhân tình. Ông lão như mất đi một điều gì quý giá và thiêng liêng. Những câu thốt lên: “Đau lòng nhìn lũ trẻ, nước mắt ông già chảy dài… Phải chăng cũng là nông dân Việt Nam, cũng bị thế gian hắt hủi, cùng lứa tuổi đầu…” Xấu hổ, tội lỗi của sự phản bội dày vò ông lão đến mức dằn vặt: “Than ôi! Thật là xấu hổ, cả một vùng quê Việt Nam! Thế thì bạn biết làm thế nào để kinh doanh? Ai chứa ai. Bán cho ai? Khắp nước Việt, người ta chán ghét, người ta căm ghét bọn Việt gian bán đất bán đất…” Cả nhà ông Hải sống trong không khí hiu quạnh: “Nhà vắng lặng, hiu quạnh, ngọn lửa vàng nhờ ngọn đèn dầu. lạc vào khuôn mặt lo lắng của bà lão. Tiếng thở của ba đứa trẻ đang ngủ chụm đầu vào nhau nghe như tiếng thở của ngôi nhà. Thậm chí, anh còn dám nhắc đến chuyện phải gọi chuyện bị phản bội là “chuyện ấy”, cắt đứt liên lạc với mọi người, “không dám tiến tới” vì xấu hổ. Và điều khiến vợ chồng anh lo lắng nhất chính là việc bà chủ nhà ám chỉ đuổi gia đình anh chỉ vì anh là dân làng chơi theo Tây. Gia đình ông Hải rơi vào tình trạng căng thẳng. Anh Hai trong hoàn cảnh khó khăn nhất: “Thật tuyệt vời khi được sống! […] Chợ dầu ở đâu có người là họ đuổi như hủi. Nhưng dù có chính sách của Bác Hồ, nếu người ta không sa thải tôi nữa, tôi cũng không có can đảm để đi đâu cả.”

– Huh! Tôi hỏi bạn bạn là con của ai?

– Tôi là con của thầy.

– Nhà của bạn ở đâu?

– Nhà tôi ở xóm Chợ Dầu.

– Em có thích đi chợ làng Dầu không?

Cậu bé tựa đầu vào ngực bố khẽ trả lời:

– Tôi có.

Ông lão ôm chặt cậu bé, một lúc lâu sau mới hỏi:

Ồ, tôi sẽ hỏi bạn. Vậy bạn ủng hộ ai?

Cậu bé giơ tay, mạnh dạn và rõ ràng:

– Bác Hồ Chí Minh muôn năm!

Nước mắt ông lão trào ra, chúng lăn dài trên má. anh ấy thì thầm:

– Dạ, đúng rồi, ủng hộ Bác Hồ.

Lời đáp của các cháu cũng là tấm lòng của ông Hai, một người lấy danh dự của làng làm đầu, một người một lòng với kháng chiến, với Bác Hồ. Những lời thốt ra từ miệng đứa trẻ dường như biện minh cho nó, chân thành và thánh thiện như một lời thề vang vọng từ tận đáy lòng:

Hai anh em giới thiệu hai bố con voi

Bác Hồ đè đầu cưỡi cổ hai cha con khám bệnh.

Lòng cha là thế, không bao giờ dám sai. Chết là không bao giờ nhận mình sai.

Người đọc sẽ không thể quên ông Hai là người vô cùng yêu quê. Mặt khác, cũng giống như những nhân vật quần chúng (bà cho con bú báo tin làng chợ Dầu theo giặc), bà chủ nhà…, điều đáng nhớ ở nhân vật này là tính cá nhân hóa mạnh mẽ của ngôn ngữ. Khi ông nói to hay khi ông suy nghĩ, người đọc vẫn thấy rõ ngôn ngữ của làng bắc bộ, làng bắc bộ: “Nắng này bỏ mẹ rồi”, “đừng đọc to cho chúng nó nghe”. Còn bao nhiêu người nghe nữa?”, “Rồi gim”, “có bao giờ dám mắc lỗi”,… Đặc biệt, người viết đã cố tình hiểu sai từ trong lúc ông Hải đang có tâm trạng. Dấu ấn ngôn ngữ của người nông dân trong khi nhận thức thay đổi, muốn nói điều gì mới cũng có thể hiểu được, sự sinh động, chân thực và hấp dẫn của truyện một phần là nhờ đặc điểm ngôn ngữ này.

Khi đọc truyện cần chú ý nghệ thuật xây dựng tình huống tâm lí, miêu tả chính xác tâm trạng nhân vật và ngôn ngữ để cảm nhận được tình yêu làng, thống nhất với lòng yêu nước và tinh thần kháng chiến. Trận đánh của Hải trong truyện.