Trong xã hội Vũ Đại ấy, vẫn có một nhân vật mà người đọc chỉ coi là những “cư dân” sống chui lủi, sống bên lề dòng chảy của câu chuyện. Là Tử Lăng – pháp sư kiêm thái giám! Phải chăng anh chỉ là một kẻ lang thang trong truyện, không có tư cách gì suy nghĩ về tác phẩm? Có phải anh ấy chỉ đang sống một “cuộc sống thêm”? Chắc chắn không. Để Tử Lăng chìm trong quên lãng là không công bằng với anh. Chúng ta thường nói đến Năm Thọ, Bình Chúc như những bậc tiền bối “trực tiếp” của Chí Phèo mà quên mất rằng Tử Lăng cũng là một bậc tiền bối khác của Chí. phải không? Ở Chí Phèo ta còn thấy Bỉnh Chic, Năm Thọ, Tư Lăng – đều là những kẻ đầu sỏ, bần cùng. Thực ra trong tác phẩm Làng Vũ Đại của Nam Cao, về loại hình, Tử Lăng gần giống Lão Hạc hơn. Cả hai đều bị đẩy vào cảnh cô độc, mồ côi, khổ đau tuổi già. Nhưng lão Hạc suy cho cùng vẫn là lão Hạc. Ngược lại, Tử Lăng đầu hàng số phận và dường như đã bước những bước đầu tiên trên con đường tha hóa. Điểm ngoặt đầu tiên trên con đường đó là cồn cát. Lúc này, rượu vẫn là người bạn thầm lặng nhưng đáng tin cậy duy nhất. Chỉ có rượu mới cảm thông và chia sẻ đau khổ với một ông già. Đến đây, Tử Lăng có thể coi là hình ảnh của Chí Phèo trong bước đau khổ khiến Chí tìm đến rượu – tức là bước trước khi xa lánh, tức là bước đầu tiên của sự xa lánh. Vì vậy, rượu đã giúp Chí Phỉ nhận ra tri kỷ của mình trong Tử Lăng. Đối với Chí Phèo, bạn nhậu đều là bạn, “tất cả đều tốt”.

Nói như vậy, trang mô tả cuộc đụng độ của những người bạn tâm giao điên rồ này xứng đáng là một trong những trang đáng chú ý nhất mà văn học về rượu có thể viết. Đó là một bài hát vui nhộn và tâm trạng cho những người uống rượu. Rượu đã giúp Chí quên đi điều xấu để làm điều tốt cho lão Tứ. Rượu cũng biến viên thái giám thành một triết gia hóm hỉnh và sắc sảo của chủ nghĩa hư vô. Dưới bầu trời sáng trăng của làng Vũ Đại, hai người đang bơi trong rượu, trên mặt trăng, cũng là những người đang gặp khó khăn trong cuộc sống. Hai nạn nhân khác nhau: một người là nạn nhân của số phận, người kia là nạn nhân của xã hội. Từ sự tương phản này, có thể thấy ý nghĩa cụ thể trong bức tranh của Tử Lăng. Trên cây tư tưởng của tác phẩm, Tử Lăng và Chí Phèo là hai nhánh song song và nối tiếp nhau. Ở Tử Lăng, ý chí sống bị dập tắt. “Ai chết cũng thành mồ”, “mồ mả”, đây là triết lý về sự phi lý của kiếp người. Không muốn sống, anh ta đầu độc mình bằng rượu và triết lý hư vô để chết. Đó là, tuyệt vọng hoàn toàn có ý thức. Ở Chí Phèo, ý chí sống vẫn chưa bị dập tắt. Sau khi tỉnh ngộ, số phận con người quyết không chìm đắm trong men rượu. Tử Lăng hỏi “Người ta đứng làm gì?”, không ám chỉ rượu. Đó quả thực là một triết lý – triết lý – về cái miệng của người lành. Bị ném vào giữa đau khổ, anh cố tìm cách vực dậy nhưng men rượu đã quật ngã anh. Về phần Chí Phèo, sau khi tỉnh rượu, rượu cũng bất lực, không thể làm anh tê liệt được nữa. Chí Phèo sẽ tiêm nhiễm triết học khủng khiếp của hắn vào xã hội đó: “Ai cho tao lương thiện? Vậy đó, cả Tự Lăng và Chí Phèo đều là vấn đề nhân quyền. Họ đều muốn sống, sống có ý nghĩa. Nhưng những thế lực cả bên dưới và bên trên bầu trời Vũ Đại đã chà đạp họ và tước đi quyền sống của họ. Họ phải chết, từng người một. Cho nên Tử Lăng không phải diễn viên hài. Ông già là một bi kịch. Lão là tiếng nói dự phòng cho Chí Phèo, giúp Nam Tào phê phán gay gắt hoàn cảnh của Vũ Đại.

Người viết: Ths Chu Văn Sơn.

Xem thêm:

Giá trị nhân đạo trong Chí Phèo – Nam Cao

Xem các bài mẫu nâng cao tại chuyên mục:

Xem các bài viết mới nhất trên fanpage FB Thích Vạn Học

Trong xã hội Vũ Đại ấy, vẫn có một nhân vật mà người đọc chỉ coi là những “cư dân” sống chui lủi, sống bên lề dòng chảy của câu chuyện. Là Tử Lăng – pháp sư kiêm thái giám! Phải chăng anh chỉ là một kẻ lang thang trong truyện, không có tư cách gì suy nghĩ về tác phẩm? Có phải anh ấy chỉ đang sống một “cuộc sống thêm”? Chắc chắn không. Để Tử Lăng chìm trong quên lãng là không công bằng với anh. Chúng ta thường nói đến Năm Thọ, Bình Chúc như những bậc tiền bối “trực tiếp” của Chí Phèo mà quên mất rằng Tử Lăng cũng là một bậc tiền bối khác của Chí. phải không? Ở Chí Phèo, chúng ta thấy Bình Sang, Năm Thọ và Tử Lăng – tất cả đều là những kẻ lạc quan, khốn khổ. Thực ra trong tác phẩm Làng Vũ Đại của Nam Cao, về loại hình, Tử Lăng gần giống Lão Hạc hơn. Cả hai đều bị đẩy vào cảnh cô độc, mồ côi, khổ đau tuổi già. Nhưng lão Hạc suy cho cùng vẫn là lão Hạc. Ngược lại, Tử Lăng đầu hàng số phận và dường như đã bước những bước đầu tiên trên con đường tha hóa. Điểm ngoặt đầu tiên trên con đường đó là cồn cát. Lúc này, rượu vẫn là người bạn thầm lặng nhưng đáng tin cậy duy nhất. Chỉ có rượu mới cảm thông và chia sẻ đau khổ với một ông già. Ở điểm này, Tử Lăng có thể coi là hình ảnh của Chí Phỉ trong bước đau khổ khiến Chí tìm đến rượu – tức là bước trước khi xa lánh, tức là bước đầu tiên của sự xa lánh. Vì vậy, rượu đã giúp Chí Phỉ nhận ra tri kỷ của mình trong Tử Lăng. Đối với Chí Phèo, bạn nhậu đều là bạn, “tất cả đều tốt”.

Nói như vậy, trang mô tả cuộc đụng độ của những người bạn tâm giao điên rồ này xứng đáng là một trong những trang đáng chú ý nhất mà văn học về rượu có thể viết. Đó là một bài hát vui nhộn và tâm trạng cho những người uống rượu. Rượu đã giúp Chí quên đi điều xấu để làm điều tốt cho lão Tứ. Rượu cũng biến viên thái giám thành một triết gia hóm hỉnh và sắc sảo của chủ nghĩa hư vô. Dưới bầu trời sáng trăng của làng Vũ Đại, hai người đang bơi trong rượu, trên mặt trăng, cũng là những người đang gặp khó khăn trong cuộc sống. Hai nạn nhân khác nhau: một người là nạn nhân của số phận, người kia là nạn nhân của xã hội. Từ sự tương phản này, có thể thấy ý nghĩa cụ thể trong bức tranh của Tử Lăng. Trên cây tư tưởng của tác phẩm, Tử Lăng và Chí Phèo là hai nhánh song song và nối tiếp nhau. Ở Tử Lăng, ý chí sống bị dập tắt. “Ai chết cũng thành mồ”, “mồ mả”, đây là triết lý về sự phi lý của kiếp người. Không muốn sống, anh ta đầu độc mình bằng rượu và triết lý hư vô để chết. Đó là, nhận thức đầy đủ về sự tuyệt vọng. Ở Chí Phèo, ý chí sống vẫn chưa bị dập tắt. Sau khi tỉnh ngộ, số phận con người quyết không chìm đắm trong men rượu. Tử Lăng hỏi “Người ta đứng làm gì?”, không ám chỉ rượu. Nó thực sự là một triết lý – triết lý – của cái miệng của một người khỏe mạnh. Bị ném vào giữa đau khổ, anh cố tìm cách vực dậy nhưng men rượu đã quật ngã anh. Về phần Chí Phèo, sau khi tỉnh rượu, rượu cũng bất lực, không thể làm anh tê liệt được nữa. Chí Phèo sẽ tiêm vào cái xã hội đó cái triết lý khủng khiếp của hắn: “Ai cho tao lương thiện? Làm thế nào để tôi thoát khỏi mụn nước trên mặt?” Vậy đó, cả Tự Lăng và Chí Phèo đều là vấn đề nhân quyền. Họ đều muốn sống, sống có ý nghĩa. Nhưng những thế lực cả bên dưới và bên trên bầu trời Vũ Đại đã chà đạp họ và tước đi quyền sống của họ. Họ phải chết, từng người một. Cho nên Tử Lăng không phải diễn viên hài. Ông già là một bi kịch. Lão là tiếng nói dự phòng cho Chí Phèo, giúp Nam Tào phê phán gay gắt hoàn cảnh của Vũ Đại.

Người viết: Ths Chu Văn Sơn.

Xem thêm:

Giá trị nhân đạo trong Chí Phèo – Nam Cao

Xem các bài mẫu nâng cao tại chuyên mục:

Xem các bài viết mới nhất trên fanpage FB Thích Vạn Học