Một trong những “chìa khóa” quan trọng để người đọc mở cánh cửa thế giới nghệ thuật của tác phẩm chính là Lời nói đầu. Chẳng hạn, trong bài thơ nổi tiếng “Tràng Giang”, Huy Cận có đoạn: “Ngang trời rộng nhớ sông dài”. Hay câu nói nổi tiếng của Hồ Chí Minh: “Chừng nào giặc vào nước ta, thì đánh cho bằng được” của nhà văn Nguyễn Minh Châu trong lời tựa cho tập Dấu chân người lính. Trong bài thơ Ngày gặp nhau, Hồ Chấn mượn hai câu thơ của Tú Xương làm lời:

“Nghe tiếng ếch trong tai
Tôi đã rất ngạc nhiên khi ai đó đã gọi con tàu.”

Dưới nhan đề “Nhật ký trong tù” là một bài thơ in ở bìa sách:

“Thi thể ở trong ngục tối
Linh hồn ở bên ngoài
Tôi muốn một sự nghiệp tuyệt vời
Tinh thần phải cao hơn.

Chức năng chủ yếu của lời nói đầu là bổ sung, làm sáng tỏ tác phẩm, giới thiệu, dự kiến ​​nội dung khái niệm của tác phẩm, chứa đựng linh hồn và tinh thần của tác phẩm văn học. Đối với đề tài sáng tạo, chữ nhan đề không chỉ truyền cảm hứng mà còn thể hiện cảm xúc, phong cách nghệ thuật và chuyển tải ý đồ đến người đọc. Đối với người đọc, nhan đề là điểm nhấn, là tín hiệu nghệ thuật mang ý nghĩa định hướng trong quá trình tiếp cận thế giới nghệ thuật của nhà văn, nhà thơ. Nhan đề không phải là vật trang trí để tô điểm cho tác phẩm văn học mà giống như chiếc chìa khóa để người đọc mở cánh cửa bước vào thế giới của tác phẩm nghệ thuật. Có thể nói, người đọc khi tiếp cận nhan đề có thể phần nào thấy được những ẩn ý trong “tháp ngà nghệ thuật” mà nhà văn đã dày công xây dựng. Vì vậy, nếu lược bỏ hoặc khai thác nhẹ từ ngữ, chúng ta đã làm mất đi nhiều vẻ đẹp của tác phẩm nghệ thuật.

Nhắc đến một trong những bài tựa hay nhất của làng văn học Việt Nam, chúng ta không thể không nhắc đến nhà văn Nguyễn Tuân với nhan đề trong bài tùy bút “Chuyến đò trên sông Đà”. Ông mượn một câu của nhà thơ cách mạng Ba Lan Wladyslaw Broniewski: “Bài thơ trên sông đẹp làm sao” và hai câu cảm thán về dòng sông Đà:

“Chúng tôi ở phía đông
Đà Giang đầu độc Bắc Lư”.

(Mọi dòng sông đều chảy về hướng đông
Chỉ có sông Đà chảy ở phía bắc)

(Nguyễn Quang Bích).

Với lời tựa đầu tiên, câu thơ của nhà thơ Ba Lan có cấu trúc cảm thán để bộc lộ cảm xúc mãnh liệt, mãnh liệt trong lòng. Khúc hát trên sông là tiếng người chèo đò, vượt thác, kéo đò, tiếng hát xuất phát từ trái tim của những con người Tây Bắc thiết tha với thiên nhiên, đất trời, lạc quan, yêu đời, yêu thiên nhiên. thiên nhiên và cuộc sống lao động của người dân Tây Bắc; Cũng có thể hiểu đó là tiếng hát say mê, thích thú, ngỡ ngàng của tác giả trước vẻ đẹp của dòng sông. Qua đó, đoạn văn đã thể hiện cảm hứng chủ đạo của bài ca dao, đó là tình yêu chân thành của nhà văn đối với thiên nhiên và con người bên dòng sông Đà.

Sau cách mạng, cái đẹp trong quan niệm nghệ thuật của Nguyễn Tuân là vẻ đẹp của con người, cuộc sống là vẻ đẹp của hiện tại, của hiện thực lao động và đấu tranh xây dựng cuộc sống mới. Vẻ đẹp của con người không bị lạc lõng, bơ vơ mà là những người lao động chất phác, tiêu biểu là người lái đò Sông Đà. Trong tùy bút, Nguyễn Tuân dày công xây dựng hình tượng người lái đò – một người lao động dũng cảm, nhưng cũng là một nghệ sĩ trong nghệ thuật vượt thác ghềnh.

Cuộc đời của một người lái đò vô danh ở một thác nước ẩn mình trong vùng hoang dã là một bản anh hùng ca, một tác phẩm nghệ thuật tuyệt vời. Trong việc tạo ra nhân vật trung tâm của sử thi ấy, Nguyễn đã thể hiện chân lý: Con người ở đâu cũng như nhau, không phân biệt địa vị, nghề nghiệp, sống trọn vẹn với bản chất của mình là điều đáng khâm phục. và danh dự.

Ở một đề tài khác: hai bài thơ chữ Hán đã bộc lộ đặc điểm riêng của sông Đà khi tất cả các dòng sông đều chảy về phía đông, chỉ có sông Đà chảy về phía bắc – đây cũng là một đặc điểm gợi hình. sự khám phá, chiêm nghiệm của một nhà văn suốt đời đi tìm cái đẹp, cái độc đáo.

Từ đặc điểm riêng của Sông Đà: “Ta Đông, ta Tây – Đà Giang ta Bắc”, Nguyễn Tuân đã tái hiện hình tượng Sông Đà như một cá tính đa dạng, phức hợp và độc đáo. Nhưng lời tựa của Thiên Bút Ký độc đáo này cũng bộc lộ khát vọng mãnh liệt của Nguyễn Tuân trên hành trình khám phá hiện tượng thiên nhiên kỳ thú, đó là thể hiện một dòng sông ngôn từ, tức là thể hiện một phong cách độc đáo. Một nghệ thuật độc đáo cho sự khẳng định cái tôi tài hoa, uyên bác, riêng biệt, không lặp lại, cũng như sự ngược dòng của dòng sông Vâng, khác hẳn mọi dòng sông khác. Vẻ đẹp hùng vĩ, trữ tình và thơ mộng của Đà Giang được Nguyễn Tuân thể hiện một cách chân thành, cẩn trọng và khách quan.

Bằng hai lời tựa, Nguyễn Tuân thể hiện cả nguồn cảm hứng sáng tạo và phong cách nghệ thuật độc đáo của mình trong bài tùy bút Người lái đò sông Đà. Bức tranh của Song Dao đã biến nhà văn thành một họa sĩ của vẻ đẹp thuần khiết tột đỉnh của thiên nhiên.

Xem thêm:

Cảm nhận bức tranh sông Đà – Con đò sông Đà (Nguyễn Tuân)

Xem các bài mẫu nâng cao tại chuyên mục:

Xem các bài viết mới nhất trên fanpage FB Thích Vạn Học

Một trong những “chìa khóa” quan trọng để người đọc mở cánh cửa thế giới nghệ thuật của tác phẩm chính là Lời nói đầu. Chẳng hạn, trong bài thơ nổi tiếng “Tràng Giang”, Huy Cận có đoạn: “Ngang trời rộng nhớ sông dài”. Hay câu nói nổi tiếng của Hồ Chí Minh: “Chừng nào giặc vào nước ta, thì đánh cho bằng được” của nhà văn Nguyễn Minh Châu trong lời tựa cho tập Dấu chân người lính. Trong bài thơ Ngày gặp nhau, Hồ Chấn mượn hai câu thơ của Tú Xương làm lời:

“Nghe tiếng ếch trong tai
Tôi đã rất ngạc nhiên khi ai đó đã gọi con tàu.”

Dưới nhan đề “Nhật ký trong tù” là một bài thơ in ở bìa sách:

“Thi thể ở trong ngục tối
Linh hồn ở bên ngoài
Tôi muốn một sự nghiệp tuyệt vời
Tinh thần phải cao hơn.

Chức năng chủ yếu của lời nói đầu là bổ sung, làm sáng tỏ tác phẩm, giới thiệu, dự kiến ​​nội dung khái niệm của tác phẩm, chứa đựng linh hồn và tinh thần của tác phẩm văn học. Đối với đề tài sáng tạo, chữ nhan đề không chỉ truyền cảm hứng mà còn thể hiện cảm xúc, phong cách nghệ thuật và chuyển tải ý đồ đến người đọc. Đối với người đọc, nhan đề là điểm nhấn, là tín hiệu nghệ thuật mang ý nghĩa định hướng trong quá trình tiếp cận thế giới nghệ thuật của nhà văn, nhà thơ. Nhan đề không phải là vật trang trí để tô điểm cho tác phẩm văn học mà giống như chiếc chìa khóa để người đọc mở cánh cửa bước vào thế giới của tác phẩm nghệ thuật. Có thể nói, người đọc khi tiếp cận nhan đề có thể phần nào thấy được những ẩn ý trong “tháp ngà nghệ thuật” mà nhà văn đã dày công xây dựng. Vì vậy, nếu lược bỏ hoặc khai thác nhẹ từ ngữ, chúng ta đã làm mất đi nhiều vẻ đẹp của tác phẩm nghệ thuật.

Nhắc đến một trong những bài tựa hay nhất của làng văn học Việt Nam, chúng ta không thể không nhắc đến nhà văn Nguyễn Tuân với nhan đề trong bài tùy bút “Chuyến đò trên sông Đà”. Ông mượn một câu của nhà thơ cách mạng Ba Lan Wladyslaw Broniewski: “Bài thơ trên sông đẹp làm sao” và hai câu cảm thán về dòng sông Đà:

“Chúng tôi ở phía đông
Đà Giang đầu độc Bắc Lư”.

(Mọi dòng sông đều chảy về hướng đông
Chỉ có sông Đà chảy ở phía bắc)

(Nguyễn Quang Bích).

Với lời tựa đầu tiên, câu thơ của nhà thơ Ba Lan có cấu trúc cảm thán để bộc lộ cảm xúc mãnh liệt, mãnh liệt trong lòng. Khúc hát trên sông là tiếng người chèo đò, vượt thác, kéo đò, tiếng hát xuất phát từ trái tim của những con người Tây Bắc thiết tha với thiên nhiên, đất trời, lạc quan, yêu đời, yêu thiên nhiên. thiên nhiên và cuộc sống lao động của người dân Tây Bắc; Cũng có thể hiểu đó là tiếng hát say mê, thích thú, ngỡ ngàng của tác giả trước vẻ đẹp của dòng sông. Qua đó, đoạn văn đã thể hiện cảm hứng chủ đạo của bài ca dao, đó là tình yêu chân thành của nhà văn đối với thiên nhiên và con người bên dòng sông Đà.

Sau cách mạng, cái đẹp trong quan niệm nghệ thuật của Nguyễn Tuân là vẻ đẹp của con người, cuộc sống là vẻ đẹp của hiện tại, của hiện thực lao động và đấu tranh xây dựng cuộc sống mới. Vẻ đẹp của con người không bị lạc lõng, bơ vơ mà là những người lao động chất phác, tiêu biểu là người lái đò Sông Đà. Trong tùy bút, Nguyễn Tuân dày công xây dựng hình tượng người lái đò – một người lao động dũng cảm, nhưng cũng là một nghệ sĩ trong nghệ thuật vượt thác ghềnh.

Cuộc đời của một người lái đò vô danh ở một thác nước ẩn mình trong vùng hoang dã là một bản anh hùng ca, một tác phẩm nghệ thuật tuyệt vời. Trong việc tạo ra nhân vật trung tâm của sử thi ấy, Nguyễn đã thể hiện chân lý: Con người ở đâu cũng như nhau, không phân biệt địa vị, nghề nghiệp, sống trọn vẹn với bản chất của mình là điều đáng khâm phục. và danh dự.

Ở một đề tài khác: hai bài thơ chữ Hán đã bộc lộ đặc điểm riêng của sông Đà khi tất cả các dòng sông đều chảy về hướng đông chỉ có sông Đà chảy về hướng bắc – đây cũng là một đặc điểm giàu sức gợi. sự khám phá, chiêm nghiệm của một nhà văn suốt đời đi tìm cái đẹp, cái độc đáo.

Từ đặc điểm riêng của Sông Đà: “Ta Đông, ta Tây – Đà Giang ta Bắc”, Nguyễn Tuân đã tái hiện hình tượng Sông Đà như một cá tính đa dạng, phức hợp và độc đáo. Nhưng lời tựa của Thiên Bút Ký độc đáo này cũng bộc lộ khát vọng mãnh liệt của Nguyễn Tuân trên hành trình khám phá hiện tượng thiên nhiên kỳ thú, đó là thể hiện một dòng sông ngôn từ, tức là thể hiện một phong cách độc đáo. Một nghệ thuật độc đáo cho sự khẳng định cái tôi tài hoa, uyên bác, riêng biệt, không lặp lại, cũng như sự ngược dòng của dòng sông Vâng, khác hẳn mọi dòng sông khác. Vẻ đẹp hùng vĩ, trữ tình và thơ mộng của Đà Giang được Nguyễn Tuân thể hiện một cách chân thành, cẩn trọng và khách quan.

Bằng hai lời tựa, Nguyễn Tuân thể hiện cả nguồn cảm hứng sáng tạo và phong cách nghệ thuật độc đáo của mình trong bài tùy bút Người lái đò sông Đà. Bức tranh của Song Dao đã biến nhà văn thành một họa sĩ của vẻ đẹp thuần khiết tột đỉnh của thiên nhiên.

Xem thêm:

Cảm nhận bức tranh sông Đà – Con đò sông Đà (Nguyễn Tuân)

Xem các bài mẫu nâng cao tại chuyên mục:

Xem các bài viết mới nhất trên fanpage FB Thích Vạn Học